Thalatta,thalatta!

Beste lezers,

De uitroep die de titel vormt van mijn verhaal betekent zee, zee! in het oudgrieks. Het is het belangrijkste citaat uit de anabasis van Xenophon, en het beeldt de verukking uit van de griekse soldaten die na maandenlang marcheren door het Perzische binnenland eindelijk de zee zien, waarover ze terug naar Hellas konden reizen.

Mijn reis zit erop. Dit is mijn laatste bericht. Ook ik heb de zee gezien, en ik weet dat binnekort een vliegtuig me meeneemt naar de kusten van de Noordzee. De gedachte maakt me weemoedig. Ik heb hier echt genoten en heb totaal geen zin om naar huis terug te keren. Thalatta is voor mij dus niet bepald een vreugdekreet. Maar ik weet ook dat het wachten op eht einde honderd maal erger is dan het einde zelf. Zoals zondagmiddag altijd akeliger is dan maandagochtend.

Ik heb de zee gezien in Sozopol, een oeroud plaatsje aan de Zwarte Zee. Het is vele malen mooier dan Varna en in geen opzicht zo hels als Sv. Konstantin. Het is wel touristisch, maar toch van een ander soort. Het is een oud plaatsje met authentieke kleine straatjes en mooie panorama's. Veel meer is er eigenlijk niet over te zeggen.

Bulgarije heeft me verrast. Ik kwam hier zonder eigenlijk meer van het land te weten dan datgene dat verbonden is met Roemenie of Ex-Joegoslavie. Het is een land van grote natuurlijke schoonheid, uitzonderlijk vriendelijke mensen en boeiende cultuur, die zich nooit echt aggressief opdringt aan de buitenstaander. Bulgaren zijn vriendelijk, maar niet klef. Ze zijn soms wat direct, maar niet vaak grof. Ook onaangename berichten worden vaak voorzien van een grote glimlach en een typerende rol met het hoofd. Iedereen die twijfelt: bezoek Bulgarije, ook als je de rest van de Balkan al kent!

Nu is er dan echt een einde gekomen aan mijn anabasis.. Thalatta, Thalatta!

Safari in Varna

beste lezers,

Dit weekeinde had ik besloten om de stad uit te gaan, in de hoop dat Varna, volgens de gids de leukste stad aan de Zwarte zee wat leuker zou zijn. Een Bulgaarse kennis van mij, die in een resort vlakbij zat, had me uitgenodigd voor een bezoekje aan bovengenoemde badplaats.

Zelden heb ik een meer bizarre plek op aarde mogen meemaken. Varna was al even heet als Veliko Tarnovo: 75 procent luchtvochtigheid en nergens ook maar een zuchtje zeewind te bekennen. Het centrum was niet echt wat ik ervan had verwacht; eerder een hele lange winkelstraat met enkel kleren tegen afbraakprijzen.

Op weg naar de mall (ik moest op een gegeven moment echt de hitte uit) stuitte ik op een bizarre reclame voor een of ander goedkoop kopie van viagra. De tekst luidde: ' maak uw pistool weer in orde met Hardman. Langere erectie en meer plezier'. An sich geen rare reclame, maar deze tekst stond wel in koeienletters op een groot billboard langs een grote snelweg. Ik moet zeggen dat ik er wel mee kon lachen.

's Avonds naar het 'kurort' Sveti Konstantin gegaan. Voor1 lev 80, omgerekend 90 cent, kwm ik er binnen 10 minuten. Maar ik moet wel eerlijk zeggen dat ik bij aankomst meteen weer weg wilde. Het was een vreselijk oord, gevuld met Russische touristen die kennelijk interesse toonden voor de afgrijselijke souvenirs die in de plaatselijke bazaar te koop werden aangeboden. Natuurlijk werden de gasten ook getracteerd op vrolijke muziek bij het winkelen. In een winkel vond het men echter gepast een zieke grap uit te halen met de arme klant: in het midden van augustus, terwijl de mussen gegrilld van het dak vallen, waagden ze het om 'Jingle Bells' op te zetten. Kom op, dat is in deze omstandigheden echt tegen de mensenrechten.

De volgende dag was ik blij weer terug te kunnen keren naar de beschaving. Op het strand ben ik nog verbrand ook... Voor mij eventjes geen kust meer.

Zhega!

Beste lezers,

het klinkt nogal dreigend: zhega (zjega). Geloof me, dat is het ook. Zhega is het Bulgaarse woord voor absolute bloedhitte waaraan geen levend wezen ontsnapt. Het kwik bereikt vandaag de 37 graden celsius. Dit betekent dat zelfs de straathonden niet meer blaffen. Alles is heet, zweterig en zonnig. Uw trouwe correspondent blijft echter dapper doorschrijven (in een internetcafe met AC).

Mijn taalcursus gaat een nieuwe fase in. Volgende week worden er testen afgenomen en worden de lessen beeindigd. We maken ons op voor de trip naar het schilderachtige Sozopol. Aan zee, dus koeler. Gezien de klimatologische situatie strikt noodzakelijk.

Het nakende einde betekent ook dat er allerlei leuke activiteiten op het programma staan. Eergisteren was het de Nacht van de Bulgaarse keuken, met huisgemaakte Bulgaarse specialiteiten, gisteren was het de Bulgaarse poezienacht. Vandaag staat de activiteit ' met een vork de wereld rond' op het programma. Het idee is dat iedereen een gerecht maakt dat typerend is voor zijn of haar land. Ik heb Nederland een beetje ruim opgevat (zeg nou zelf: we kunnen die arme mensen toch geen stamppot aandoen in deze bloedhitte) en heb besloten om een bobotie te maken. Dat bleek echter nog niet makkelijk. De keuken waarin ik moest werken was waarschijnlijk heel modern... in 1917. Een kookplaat met maar een enkele stand: bloedheet. Ik moest dus echt guerilla-koken. In eerste instantie mislukte de Bobotie, maar ik bedacht een list: ik kookte de rijst nogmaals in sinaasappelsap. Het resultaat was verukkelijk.

Op maandag is een soort bonte avond, wederoom met allerlei voorstellingen uit allerlei landen. Natuurlijk zal ik Nederland vertegenwoordigen. In overleg met de coordinator, zal ' merck toch hoe sterck' ten gehore worden gebracht. Ongeveer de enige traditionele melodie die ik uit mijn hoofd ken. Het is trouwens maar goed dat de Spanjaerden in de zaal geen Nederlands verstaan. Ach , zij hebben toch de wereldbeker al.

Morgen ga ik twee dagen naar zee, om te ontsnappen uit de bloedhitte. Ik ga naar de zeehoofdstad van het land: Varna. Ik ben benieuwd!

Goed, ik moet weer gaan oefenen!

Groetjes uit de oven!

Recept voor een goede snack: Koze sirene a la Sveta Gora

Beste lezers,

Het leven kabbelt hier zo een beetje voort en eigenlijk heb ik weinig te melden. Toch wil ik jullie even deelgenoot maken van een goede culinaire ontdekking die ik gisteren heb gedaan.

Benodigdheden:

- fles rose wijn Todoroff

- geitenkaas

- handgemaakte berghoning gekocht bij een boertje in Lovech

-walnoten

- vijgen

Hak de walnoten fijn, en meng alle ingredienten behalve de wijn en de vijgen. hak de vijgen in vieren en plaats die op het mengsel. Drink de wijn. Priyaten apetit!

Een kleine excursie

Beste lezers,

Als je reist, overkomen je soms de meest vreemde dingen. Vergis je niet, je leert veel van reizen. Ook als je iets theoretisch begrijpt, komt het vaak voor dat je pas op reis de ware betekenis van een bepaald fenomeen begrijpt. Het overkomt je op de gekste momenten en op de meest onwaarschijnlijke manieren. Dingen snappen, intellectueel begrijpen is eigenlijk niet genoeg. In ieder geval niet voor mij. Ik wil dingen voelen, ruiken, zien, proeven. In feite een worden met het begrip dat ik probeer te vatten.

Grappig genoeg verschuilen kansen tot dit soort ervaringen zich vaak in alledaagse ervaringen. In een kleine excursie bijvoorbeeld. Een excursie waarvoor ik me eigenlijk niet had ingeschreven, maar waarmee ik toch ben meegegaan. Eigenlijk gewoon toeval. En in feite beloofde het programma weinig bijzonders: een bezoek aan het stadje Lovech, aan het Troyan klooster en aan een ethnografisch complex in het aanpalende stadje. Het laatste onderdeel deed me bijna besluiten de bus snel weer uit te springen, maar goed, het was al te laat.

Lovech bleek een aardig stadje. De ansichtkaart was spectaculairder dan het origineel, maar goed, men had er degelijke koffie en er was een aardig fortje met aangrenzende varusha (oude stad). Valt in de kategorie: kon erger.

Het klooster was absoluut prachtig. Oud, gewijd en heilig. Hoewel ik om begrijpelijke redenen niet veel op heb met de sociale leer van de Orthodoxe kerk, moet ik toch zeggen dat niets me zo raakt als de orthodoxe liturgie en beeldtaal. Waarom dat is, kan ik eigenlijk niet verklaren. Het is eigenlijk geen logisch proces. Wat ik wel weet, is dat het kerkje me een heel prettig gevoel van veligheid en gewijdheid gaf. Alsof ik de Hemel een klein beetje kon aanraken. Alsof de tijd even stil stond en ik terug kon kijken door alle eeuwen heen naar het begin en het einde van de wereld. Een opmerkelijke mengeling van vertrouwdheid en bevreemding. Het gevoel is moeilijk op papier te zetten.

Toen ik terug liep naar de bus zag ik in de etalage een icoon staan van Johannes de Doper. Het toeval wil dat diens reliquarium is ontdekt in Sozopol door een professor van de universiteit hier. Voor de gelegenheid is de excursie naar de kust hiernaartoe omgeleid. Sozopol, uit het Byzantijns Sozopolis (Verlossingsstad), ligt ook aan de kust, maar we hebben de unieke gelegenheid om het reliquarium te bezichtigen.

Ik kocht het icoon. Wederom zonder logische reden. Natuurlijk, het was handgemaakt, mooi en zeker de helft van de prijs die ik er in Nederland voor zou moeten betalen. Maar toch had ik het gevoel dat dat icoon daar niet voor niets was. Op de een of andere manier ' sprak' het icoon tot mij. Beetje vaag en misschien totaal ingebeeld, maar ik ben blij met het icoon.

Een bijzonder moment voor mij was toen ik het icoon aan mijn Finse (en half-Russische) vriend liet zien. Hij maakte prompt drie keer het kruisteken en kustehet icoon. Het gebaar ontroerde me en zal me waarschijnlijk lang bijblijven.

Goed, genoeg voor vandaag. Voor diegenen die een klein beetje willen ervaren van wat ik heb ervaren in het klooster,beluister dan deze link.

http://www.youtube.com/watch?v=NwMBe6-A6dM&feature=related

D

De wereld is groot en redding schuilt in iedere hoek

Beste lezers,

Aardige titel, niet? Toegegeven, ik heb 'm niet zelf bedacht. Het is de titel van een film die ik gisteren heb gezien. Prachtige film, werkelijk waar. Het script is gebaseerd op een boek van Iliya Troyanov, een bekende Bulgaarse schrijver. De film gaat over Alexander ' Sasho' Georgiev, zoon van Bulgaren die voor het communisme hebben moeten vluchten. Bij een auto-ongeluk, waarbij ook zijn ouders omkomen, verliest Sasho zijn geheugen. Als zijn grootvader hem in het ziekenhuis komt opzoeken, heeft Sasho geen idee wie hij is en herkent hij zijn eigen grootvader niet. De grootvader besluit, nadat hij gezien heeft hoe zijn kleinzoon leeft (als vertaler tussen de pizzadozen) , om Sasho mee te nemen naar Bulgarije... per tandem. Al reizend komt de kijker de geschiedenis van Sasho en zijn familie te weten.

Het verhaal kan worden gelezen als een grote aanklacht aan het adres van de verschillende politieke systemen (zowelhet communistische als het democratische) en de film is in wezen een verhaal over de bevrijding van het individue van het systeem dat hem tot willoze slaaf (communisme) of economische eenheid (kapitalisme) maakt. De film riep bij mij veel vragen op, waarvan de belangrijkste eigenlijk is: ben je werkelijk vrij als je om te leven talloze vergunningen moet hebben en overal toestemming voor moet hebben? Is vrijheid een objectief duidbaar begrip?

Gek genoeg wordt film nooit zo zwaar dat het vevelend is om er naar te kijken en zitten er volop komische situaties. Een voorbeeld: Opa komt met de tandem op de proppen. Sasho:' En wat is dat?' Opa:' Dit is ons vervoermiddel' Sasho:' een fiets?!' Opa: ' Dit is geen fiets, maar een tandem' Sasho: ' Kunnen we niet met een bus of een vliegtuig? Ik bedoel, ist es gestatten...?' Opa: Jawohl... doe maar rustig... Es ist gestatten... ik heb het net nog aan de Paus gevraagd'

Vandaag ga ik op jacht naar eht boek en een DVD van de film. Als het me lukt om de film te vinden zijn alle geinteresseerden natuurlijk uitgenodigd om een keertje te komen kijken!

Liebe Gruessen aus Bulgarien!

Marschrut i water boiler!

Beste lezers,

voor wie eht nog niet weet: hier heerst de bloedhitte. Iedere dag ziet het er naar uit dat het gaat onweren, maar dat doet het uiteindelijk nooit. Gevolg: ik waan me in tropisch Afrika.

Als mens met tropen ervaring weet ik dat er maar twee dingen zijn die helpen: hete thee en ventilatoren. Dit betekende dus een tripje naar de elektronica winkel van de mall. Gelukkig was ik niet de enige met een voorliefde voor thee, een Finse collega snakte ook naar goed kopje thee (niet de bocht die ze hier in de restaurants serveren). Kortom, een alliantie werd gesmeed. Om 4 uur 's middags zaten we als heren aan de thee. Koningin Elizabeth zou trots op ons zijn. En God wat smaakte die thee heerlijk. Het nieuws van ons theeclubje verspreidde zich en momenteel hebben we al 4 leden. Gezamenlijk besloten we een waterkokertje aan te schaffen, zodat we de thee konden zetten.

De aanschaf was een nogal hilarsche aangelegenheid, want de Fin vroeg naar een waterboiler, en we werden prompt gewezen op de gigantische ketels die centrale verwarmingen draaiende houden. Een lachbui kon niet worden onderdrukt. Ook het personeel van de zaak zag er de grap wel van in, en hield vol: ' Kom op, als je van thee houdt, wil je toch zoveel mogelijk?'

Mijn ventilator struikelde niet over de taalbarriere en werd zonder al te veel moeite aangeschaft. Het is me zelfs gelukt om het ding zonder schroevendraaier in elkaar te schroeven (de kamer sleutel bleek uiterst handig). Goed, ik heb dus toch wat technisch inzicht.

Ik maakte al melding van het theeclubje. Het is een algemeen bekend fenomeen dat een grote groep de neiging heeft zich op te splitsen in kleinere groepjes. Mensen verschillen en voelen zich tot verschillende mensen aangetrokken. Gek genoeg bevind ik me in ander groepje dan meestal. Als Hollander voel ik me het meest thuis bij de Duitsers en Amerikanen. Op de een of andere manier heb ik daarmee een culturele'shorthand'. Ook deze vakantie zijn deze traditionele banden sterk aanwezig. Maar ik ben ook geadopteerd door de serieuze helft van de Roemeense delegatie. Verder trek ik veel op met een Fin, die half Russisch is en opvallend veel interesses met mij deelt (zoals thee). We doen ook allemaal mee aan de zanglessen, die opvallen door de hoge kwaliteit van de stemmen die aanwezig zijn. Maakt het allemaal wel leuker.

Goed, ik ga weer verder met mijn leven hier,

zhivot en zdrave!

PS: iedereen bedankt voor de reacties!

Daan op de Heilige Berg

Beste lezers,

Het is begonnen! Vandaag offcieel de eerste les Bulgaars gehad. Ik zit in klas B1, wat betekent dat ik klassen A1 en A2 onder me heb. Ik zit dus ergens in de middenmoot. Niet slecht voor iemand die nooit serieus iets aan Bulgaars heeft gedaan dacht ik zo.

Ik heb een mooie kamer, met eigen douche en toilet. Voor 50 E extra heb ik weten te regelen dat ik de kamer voor mezelf heb. Een manko: de douche en het otilet zijn min of meer geintegreerd, dus als ik douche wordt het toilet ook nat. Maar goed, ik klaag niet.

De universiteit is op Platonische leest geschoeid. Plato stelde zich de menselijke geest voor als een gevangene in een grot, die de grot moet ontvluchten en de berg der kennis moet beklimmen. De universiteit lijkt het een goed idee te hebben gevonden: de universiteit ligt boven op de Sveta Gora (Heilige Berg) en de geest die hier iets wil leren, heeft de eer om in de bloed hitte een half uur aan alpinisme te moeten doen. En dat terwijl het weer eigenlijk aanleiding geeft om permanent in de grot te blijven waarvan Plato vond dat we eraan moesten ontsnappen.

Het zou echter allemaal niet zoveel uitmaken, als het universiteitsnetwerk niet was overvallen door een of ander virus, waardoor het finaal de vernieling in is geholpen. Om nu bij internet te komen, moet ik een uur lopen. Door de bloedhitte. Ja, lezers, ik heb er wat voor over om jullie te berichten over mijn avonturen hier!

Overigens is de organisatie hier uitstekend. Ik kan niet anders zeggen. Alles doet het, alles werkt, en de kamers zijn echt heel mooi. De openingsceremonie was erg ' couleur locale', met langdurige speeches van allerlei beroemde Tarnovoers. De directeur van de zomerschool spreekt gek genoeg vloeiend Servisch, aangezien hij in Nis heeft gewerkt als docent Bulgaars. Iedereen is hier echt heel vriendelijk en behulpzaam. Ik denkd at ik aan het eind van deze cursus echt wat Bulgaars ga kunnen spreken. Om dat proces te versnellen, ben ik vandaag naar een seminar over het antieke Thracie geweest. Ik verstond de grote lijnen, maar goed, een mens moet ambities blijven koesteren.

Zhivot i zdrave, en tot de volgende keer!